Rust als maatstaf voor prestige

Wil jij bijzondere prestaties leveren in je werk, boven jezelf uitstijgen? Maar raakt die ambitie steevast bedolven onder een berg van dagelijkse rompslomp? Bouw rust in, het verbetert je prestaties. Maar hoe doe je dat in je werk?

De komende drie maanden is een vriendin geheel onbereikbaar om te kijken ‘wat dat doet’. Anderen in mijn omgeving verwijderen sociale applicaties van hun telefoon en doen massaal hun tv de deur uit. Er lijkt een beweging gaande van mensen die zich naar binnen richten en proberen om in plaats van deel te nemen aan de maatschappelijke race, aan de zijlijn te gaan staan. Ik kom geregeld artikelen tegen met titels als Van druk naar zzzennn!, Concentreer je! of Buiten bereik (internetbereik welteverstaan). Men is druk bezig de eeuwige stroom van informatie te beperken.

Ik begrijp de vlucht uit die stroom goed en vlieg er op mijn manier al een tijdje in mee. Niet omdat ik iets tegen het digitale tijdperk heb, maar uit behoefte om boven de berichten van What’sapp, Mail en Facebook mijn innerlijke stem te blijven horen. Focus op externe prikkels overstemt het gesprek met mezelf. Mijn hoofd draait op volle toeren, schakelend tussen ‘echt werk’ en de nodige apps die mijn telefoon en laptop rijk zijn. Zo komt het voor dat ik aan het einde van de dag niet heb gedaan wat ik had willen doen. Terwijl ik toch druk bezig was!

Waarom gaan wij mee in die race?
Dat we ons laten verlokken tot digitale afleiding heeft onder meer te maken met de drang naar instant voldoening. Die behoefte is van nature sterk.
Geen uitgestelde gratificatie. Nee, we willen ons direct lekker voelen. En dat krijg je onder andere door die mailbox te openen, je telefoon te checken en op berichtjes te reageren.

Maar er is nog iets anders aan de hand. “Je wordt gevangen door je eigen gedrevenheid” zegt organisatieantropoloog Minke Tromp. Je eigen prestatiedrang zet je klem, waardoor je niet meer de ruimte voelt en neemt om je af te vragen waarom je iets doet of wat je ermee wil bereiken. Ze noemt dat de Succesparadox. Hoe succesvoller je bent, hoe minder tijd voor reflectie je hebt, terwijl je het des te meer nodig hebt. Het gevolg: je wordt juist minder succesvol.

Succes is een keuze
Volgens het artikel Buiten Bereik wacht het deel van het brein dat nieuwe associatieve verbindingen legt permanent op pauzemomenten. Neem je dus rust, tijd om niet te denken en gedachten te laten varen, dan krijg je de beste invallen.

Lukt het je om langere tijd onafgebroken te werken, stelt Carl Newport (Concentreer je!) daar tegenover, dan geef je je brein de mogelijkheid te focussen naar volle potentie. De beloning? Hoe beter we ons concentreren, des te tevredener, gelukkiger en productiever we zijn.

Goed nieuws dus! Wissel je rust, reflectie en opperste concentratie met elkaar af dan is succes gegarandeerd.

Gebruik het reservebankje
Dat klinkt vrij simpel. Maar hoe doe je dat dan? Een korte les ‘van zen naar succes in acht stappen’, uit eigen ervaring en perspectief:

• Herken de klem Bewustzijn van je eigen prestatiedrang is stap één. Pas als je ziet dat je jezelf klem zet kan je ernaar kijken.
• Gun jezelf de tijd om te leren wat voor jou werkt. Je brein is steeds op zoek naar afleiding. Dat verlangen niet bevredigen vergt discipline.
• Erken het belang van rust en reflectie. Accepteer dat herstel niet alleen onontbeerlijk is, maar ook je prestaties verbetert.
• Beschouw jezelf als je eigen instrument. Voor een atleet is zijn lijf het belangrijkste instrument: die onderhoudt hij met goede voeding, training en herstel. Voor mij zijn mijn observatievermogen en voelsprieten de belangrijkste tools. Ik houd ze daarom, gelijk die atleet, in vorm zodat ze niet overbelast raken of verslappen.
• Kies een afleiding-loze werkomgeving. Menig onderzoek heeft bewezen dat open werkruimten funest zijn voor concentratie en productiviteit. Toch verschilt de behoefte aan prikkels per persoon. En daarmee ook de betekenis van ‘afleiding’. Het is handig te weten waardoor jij afgeleid wordt en wat jij nodig hebt om te concentreren. Zo stond voor mij ‘afleiding-loos’ synoniem aan absolute je-kunt-een-speld-horen-vallen stilte. Maar hoe kwam het dan dat ik zo goed kon werken in een lunchcafé? Wat bleek, ik heb een plek nodig waar ik niet onderbroken word in mijn gedachten en geacht word te schakelen. Een plek waar ik niets hoef met de mensen in de omgeving. Dat is iets anders dan stilte. Een ‘afleiding-loze werkomgeving’ is dan ook een plek waar je het geluid van je innerlijke dialoog goed kan horen. En dat is voor ieder anders.
• Kies je modus. De behoefte aan prikkels varieert ook met het moment en de klus die je wilt klaren. Begin je dag daarom met bepalen wat je wilt en moet doen en richt hem daar op in. Vergt een klus diepe concentratie? In dat geval stel je input (mail, facebook, overleg) zo lang mogelijk uit. Ik zet in die gevallen mijn telefoon op stil, Wi-Fi uit, houd mijn mailprogramma gesloten.
• Plan het in. Plan werkdagen in zonder afspraken. Ik zie steeds meer mensen met agenda’s vol van me-time. Rust als nieuwe maatstaf voor prestige. Wordt het moeilijk om je eigen stem te horen en voel je dat je weer meegesleurd wordt in de race? Ga er dan even helemaal uit. Mijn favoriete cyclus is elke vier maanden. Dan ga ik op retraite, werkvakantie, stiltereis, de natuur in. Zet mijn brein op het reservebankje.
• Blijf bij je eigen les. Niet alleen productief zijn maakt gelukkiger en meer tevreden. Ook je in de drukte vrijer langs je eigen weg bewegen draagt daar aan bij. Heb je ontdekt wat voor jou werkt, weet je af te stemmen op je innerlijke dialoog en bemeester je de discipline om ernaar te luisteren? Verwacht niet dat jouw omgeving dat direct begrijpt. Die zijn wellicht gewend dat jij direct op mails reageert en altijd op die vaste werkplek zit. Gun hen tijd hieraan te wennen, maar blijf bij je eigen les.

Het blijft lastig. Ook ik voel de behoefte aan instant voldoening. Die trekt soms harder dan het lonkende perspectief van een geluksgevoel. Ook nu tijdens het schrijven. Ik moest iets opsnorren tussen mijn e-mails. Pas tijdens het tikken van de eerste zin had ik het door, ik was er één aan het beantwoorden.
Ik klik snel weer weg. Net op tijd. De blog is af. En ik voel de euforische ‘high’ van met volle aandacht ergens aan werken, net als een ‘runner’s high’ na het afleggen van lange afstanden. Op naar de douche.

Marleen van Klingeren

“Wat ik zo fantastisch vind aan kunst is dat het u dwingt om stil te vallen, nu en dan. En om dan toch die kwartslag te draaien en anders te kijken naar dat stukje van de realiteit […] en ik denk in de voorbijrazende tijd dat dat soort stilvallen een heel groot te koesteren cadeau is”
– Griet op de Beeck, Zomergasten